Cypra Cecylia Krieger-Dunaij

1894 – 1974

Cypra Cecylia Krieger-Dunaij (9.04.1894 – 17.08.1974) urodziła się w Jaśle w wielodzietnej rodzinie kupieckiej Mojżesza i Sarah Krieger. Cecylia miała 3 braci i 2 siostry; sama była najstarszą z trzech sióstr. Jej młodszymi siostrami była Regina i Rachel, braćmi – Samuel, Charles i Nathan. Wszyscy bracia byli starsi od Cecylii. Cecylia uczęszczała do szkoły w Polsce, ale w 1919 wyjechała do Wiednia, gdzie rozpoczęła studia z fizyki matematycznej na University of Vienna. Brat Cecylii, Samuel, wyemigrował do Kanady w 1906 roku, a rok później dołączyli do niego jej bracia Charles i Nathan. Samuel zachęcał resztę rodziny do przyjazdu do Kanady, co stało się ostatecznie w 1920 roku. Cecylia z siostrami i rodzicami osiedli w Toronto, gdzie Cecylia kontynuowała studia matematyczne na University of Toronto. W czasie studiów zmuszona była do podjęcia pracy (pracowała w firmie Muskoka Inn), aby utrzymać siebie i wspomóc rodziców w utrzymaniu rodzeństwa. Ponadto, musiała nauczyć się angielskiego. Mimo tych trudności uzyskała tytuł licencjata w 1924 r. i tytuł magistra w 1925 r. Po studiach pozostała na University of Toronto w celu podjęcia badań pod kierunkiem Williama J Webbera. Jej rozprawa doktorska nosiła tytuł „On the summability of trigonometric series with localized properties – on Fourier constants and convergence factors of double Fourier series” Praca doktorska została opublikowana w dwóch częściach, pierwsza w 1928 i druga, w 1930, obie w Transactions of the Royal Society of Canada. Kiedy w 1930 roku otrzymała doktorat na Uniwersytecie w Toronto została trzecią kobietą, która uzyskała doktorat w Kanadzie i pierwszą, która otrzymała doktorat z matematyki.

W 1928 roku, Cecylia podjęła pracę instruktora na University of Toronto, na stanowisko wykładowcy awansowała po przyznaniu jej doktoratu w 1930. Pomimo swoich referencji i doświadczenia, spędziła ponad 12 lat jako wykładowca, zanim w 1941 r. awansowała na adiunkta. Prowadziła kursy na wydziałach matematyki i inżynierii jako wykładowca matematyki i fizyki, wspierając cały czas swoje niezamężne siostry i matkę, ponieważ jej ojciec zginął w wypadku samochodowym w 1929 r. Przy tak obciążających zajęciach Cecylia nie miała zbyt wiele czasu na badania, jednak pracowała również nad własnymi projektami. W 1953 r. Krieger wyszła za mąż za lekarza Zygmunta Dunaja, który urodził się w Krakowie w 1892 roku. Po oficjalnej emeryturze w 1961 roku Krieger kontynuowała nauczanie na University of Toronto aż do śmierci męża w 1966. W latach 1942–1962 pracowała na stanowisku profesora zarówno w Zakładzie Matematyki jak i Zakładzie Inżynierii w tym uniwersytecie. Następnie uczyła w Upper Canada College, prywatnym kolegium w Toronto, aż do własnej śmierci w wieku 80 lat. Krieger zajmowała się modułowymi funkcjami eliptycznymi, zasadami mechaniki, teorią liczb i funkcji oraz teorią zbiorów. Znała biegle angielski, polski, francuski i niemiecki, dlatego dokonała angielskiego przekładu książek Sierpińskiego „Wstępu do topologii ogólnej” (1934) i „Topologii ogólnej” (1952). W tej ostatniej książce przedstawiła własny 30-stronicowy dodatek na temat teorii liczb kardynalnych i porządkowych.

Cecylia Krieger została zapamiętana jako niezwykle ciepła i opiekuńcza osoba, co wspomniał m.in. Profesor Uniwersytetu Kalifornijskiego Alex Rosenberg i jego siostra Edith, którzy powiedzieli: „siostry Krieger praktycznie nas adoptowały, kiedy przybyliśmy do Kanady” (tłum. własne). W 1997 r. wybitna matematyczka pochodzenia kanadyjskiego, pracująca w Massachusets Institute of Technology – Cathleen Morawetz, która otrzymała od Kanadyjskiego Towarzystwa Matematycznego nagrodę Krieger-Nelson Prize Lectureship for Distinguished Research by Women in Mathematics, odbierając nagrodę powiedziała o Niej „Dla wielu studentów matematyki była źródłem przyjaźni i zachęty pod każdym względem. Jej niedzielne herbatki dla studentów słynęły z towarzyskiej, intelektualnej rozmowy i wyśmienitych ciast” (tłum. własne). Krieger zachęciła Morawetz do zrobienia doktoratu i pomogła w otrzymaniu Junior Fellowship of Canadian University Women’s Club, ponieważ była przewodniczącą komitetu ds. tego stypendium, a Morawetz nie było stać na studia doktoranckie.

Jej ciężka praca nie zdobyła zasłużonego uznania, pomimo swojej wiedzy i doświadczenia. Dowodem tego był zbyt późny awans na adiunkta. Powodem był fakt, że żyła w czasach, gdy ciągle widoczne były uprzedzenia wobec kobiet, jednak sama Cecylia nie skarżyła się na takie traktowanie. Zapytana w 1934 roku o kobiety w matematyce, odpowiedziała „Jest to temat, który bardzo trudno uogólniać. To naprawdę zależy od jednostki. Oczywiście, jak dotąd największą pracę wykonali mężczyźni, ale to nie znaczy, że kobiety nie zostawiają swojego śladu” (tłum. własne).

Pracowała aktywnie dla Kanadyjskiego Towarzystwa Matematycznego oraz Kanadyjskiego Stowarzyszenia Kobiet Uniwersyteckich. Zawsze mocno wspierała kobiety, które miały szansę odnieść sukces w matematyce, jednak nie uważała się za feministkę. Wspomniana nagroda Krieger-Nelson Prize Lectureship została ustanowiona przez Kanadyjskie Towarzystwo Matematyczne w 1995 roku w uznaniu zasług Jej i Evelyn Nelson (Evelyn Nelson – zmarła w młodym wieku kanadyjska matematyczka, opisywana jako wschodząca gwiazda matematyki; jej praca magisterska została opublikowana w Canadian Journal of Mathematics). Jest ona przyznawana kobietom w celu uhonorowania ich wybitnych zasług w dziedzinie matematyki.

Cecylia Kieger-Dunaij zmarła 17 sierpnia 1974 r. w Ontario (Kanada).

Źródla:

https://en.wikipedia.org/wiki/Cecilia_Krieger
https://cms.math.ca/awards/krieger-nelson-prize/
http://www.agnesscott.edu/lriddle/women/krieger.htm
https://mathshistory.st-andrews.ac.uk/Biographies/Krieger/

sk/24-08-2022